Tam adı Ömer Zülfü Livanelioğlu olup, aslen Artvin’in Yusufeli ilçesinden olan Livanelioğlu ailesinin büyük dedeleri Ömer Efendi 93 Harbi’nde Artvin’in Ermeni ve Rus işgaline uğraması üzerine Erzurum’a gelerek Ahmet Muhtar Paşa’nın ordusuna katılmıştır.
Ömer Efendi Harput Redif Taburu’na mülazım rütbesiyle atanır. Daha sonra burada çıkan çatışmada şehit düşer. Ömer Efendi’nin tek oğlu olan Zülfü Efendi, Türkiye’nin muhtelif yerlerinde sorgu hakimi olarak görev yapar. Soyadı Kanunu çıktığında babasının geldiği Artvin/Yusufeli/Livane Sancağına izafeten Livanelioğlu soyadını alır. Zülfü Efendi’nin erkek çocuklarından üçü de hakim olmuştur. En büyükleri ve Zülfü Livaneli’nin babası olan Mustafa Sabri Livanelioğlu, Yargıtay Başkanlığı’na kadar yükselmiştir.
ABD Fairfax Konservatuarı’nı bitirmiştir. Zülfü Livanelioğlu bağlama çalmayı teyzesi Nazmiye (Türeli) Yücel’in eşi olan eniştesi Turhan Yücel’den Ilgın’da yaşadığı yıllarda ve yaz tatillerinde öğrendiğinde, eniştesi Turhan bey’in kendisine hayatını değiştirecek bir sermayeyi hediye ettiğinden haberi yoktu.
Zülfü Livaneli, müziği ile birçok ulusal ve uluslararası ödül aldı ve eserleri Joan Baez, Maria Farantouri, Maria del Mar Bonet, Leman Sam gibi onlarca yerli ve yabancı sanatçı tarafından yorumlandı. Kültür, sanat ve politika alanında Türkiye’nin önemli isimlerinden birisi olan sanatçı, sanat yaşamı boyunca 300’e yakın besteye ve 30 film müziğine imzasını attı.
Türkiye’den ansızın ayrılarak İsveç’e sürgün yıllarında bulaşıkçıklık dahil muhtelif işlerde çalışan Livaneli’nin en büyük arzusu bir gün Türkan Şoray ile tanışabilmek ve o zaman Türkiye’de suçlanan kişilerin uğrak yeri haline gelen İsveç’te bulunan ünlü yazar, gazeteci veya şairlerle karşılaşabilmekti.
Bugüne kadar dört uzun metrajlı film yönetti: “Yer Demir Gök Bakır”, “Sis”, “Şahmaran” ve “Veda”. Valencia Film Festivali’nde “Altın Palmiye” ve 1989’da Montpelier Film Festivali’nde “Altın Antigone” ödülüne layık görüldü. “Sis”, “En iyi Avrupa Film Ödülü”ne aday gösterildi. Sanatçının filmleri Türkiye, ABD, Fransa, Almanya, İsviçre ve Japonya’da gösterime girdi ve BBC, WDR, İspanya, Kanada ve Japon televizyonları gibi birçok televizyon şirketine satıldı.
Ekim 1986’da Cengiz Aytmatov’un daveti üzerine Federico Major, Yaşar Kemal, Arthur Miller ve diğer ünlü sanatçı ve düşünürlerin katıldığı Kırgızistan ve daha sonra Wengen, Granada ve Mexico City’de toplanan Issyk-Kul Forumu’nda yer aldı.
Livaneli, Elia Kazan, Jack Lang, Vanessa Redgrave, Arthur Miller, Mikis Theodorakis gibi ünlü kişilerle birlikte dünya kültürünün ilerlemesi ve dünya sanatlarının gelişmesine katkıda bulunmak üzere çalışmalarda bulundu.
1996 yılında Paris’te merkezi bulunan UNESCO (Birleşmiş Milletlerin Eğitim Kültür Bilim Kurulu) tarafından büyükelçilik verilen sanatçı Livaneli, 1978 yılında yaptığı “Nazım Türküsü” adlı albümde Nazım Hikmet’in şiirlerinden bestelediği şarkıları bir araya getirdi.
“Arafatta bir çocuk”, “Geçmişten Geleceğe Türküler”, “Sis”, “Orta Zekalılar Cenneti”, “Diktatör ile Palyaço”, “Sosyalizm öldü mü”, “Engereğin Gözündeki Kamaşma” ve “Bir Kedi, Bir Adam, Bir Ölüm” ve “Mutluluk” ve Leyla’nın Evi, Sevdalim Hayat, Son Ada ve Sanat Uzun, Hayat Kisa, Serenad, Kardeşimin Hikayesi kitaplarının yazarı olan Livaneli, hâlen Vatan Gazetesi’nde köşe yazarlığına devam etmektedir. Sanatçı uluslararası kültür çevrelerinde tanınmakta ve saygı görmektedir.
Ömer Zülfü Livaneli Ülker Hanım’la evlidir ve bir kızı vardır. Kızı Aylin Livaneli eğitimi ve yaptığı pek çok işten sonra müzik ile ilgilenmiş. 5 albüme imza atmıştır. Müziğe ara veren Aylin Livaneli şuan yurt dışında ekonomi üzerine eğitim almaktadır. Yayınlanmış 3 kitabı bulunmaktadır. Livaneli vejetaryendir.
19 Mayıs 1997 tarihinde, Ankara Hipodrom meydanında verdiği konsere 500.000 kişinin katılmasıyla Türkiye’nin en büyük konserini gerçekleştirme ünvanını kazanmıştır.
Livaneli 1994 yerel seçimlerinde, Sosyaldemokrat Halkçı Parti’den İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı’na aday oldu. Anavatan Partisi’nin adayı İlhan Kesici, Refah Partisi’nin adayı Recep Tayyip Erdoğan ve Doğru Yol Partisi’nin adayının Bedrettin Dalan olduğu çekişmeli seçim sürecinde oyların %20,30’unu alan Livaneli üçüncü geldi.Erdoğan ise %25,19’luk bir oranla Belediye Başkanı seçildi.Livaneli, 2002 genel seçimlerinde Cumhuriyet Halk Partisi’den İstanbul milletvekili seçildi. Partinin 13. Olağanüstü Kurultayı’nda yeter sayıda imza bulamadığı için genel başkan adayı olamadı ve parti yönetimini ağır şekilde suçlayarak istifa etti.Livaneli, istifasını açıklarken şunları söyledi:
CHP yönetimi, Atatürk’ün laik, devrimci, halkçı, çağdaş ve reformcu çizgisini 21. yüzyıla taşıyamadığı için ülkemizi içinden çıkılması güç bir siyasi karmaşaya sürükledi. Bu büyük tarihsel ve siyasi kaymayı engelleyebilmek ve CHP’yi özündeki devrimci, reformcu ilkelere tekrar kavuşturabilmek için, parti içinde her düzeyde büyük çaba harcadım. Ama ne yazık ki bu çabalar da diğerleri gibi sonuçsuz kaldı. Partideki muhalif fikir ve kişileri yok etme alışkanlığı, bu kurultaydan sonra da bir kıyıma dönüşerek devam ediyor. CHP içinde kalarak mücadele etme yolları artık tükendi. Parti, örneği görülmemiş bir şekilde antidemokratik ve oligarşik bir yapıya dönüştürüldü.
Sözleri
Zenginlik insana ait bir özellik değil” diyorum. “Para insanın doğal bir parçası değil; kaybolabilir, çalınabilir, soyut bir kavram bir takım sıfırlar… Zaten hayatta anlamlı olan değerler parayla sahip olunamayanlar. Kitap, çalışacak insan, eşya alabilirsin ; ama bunlar bilginin, dostluğun, paylaşma duygusunun yerini tutamaz…Zülfü Livaneli – Kardeşimin Hikayesi
Aşk dendiğinde küçülüyordu her şey. O zaman gerçek aşka ne ad verdiğimi sordu. ‘Karasevda’ dedim..Zülfü Livaneli – Kardeşimin Hikayesi
Ona göre ruh, dünya nimetlerinin tutsaklığından kurtuldukça özgürleşiyor, bağımsızlaşıyor ve dünya yüzünde hiçbir krala imparatora nasip olmayacak büyük bir iktidara kavuşuyordu.Zülfü Livaneli – Engereğin Gözü
Ne var ki , bu acımasız dünyada iyilik cezalandırılıyor ! Uzun ömrümün bana öğrettiği gerçeklerden biri de bu . Kötülüğü yenmek , iyiliği yenmekten daha zor . Bu yüzden iyiler savunmasız oluyorlar , her türlü zararı görebiliyorlar .Zülfü Livaneli – Engereğin Gözü
Karasevda, gözleri bağlı olarak bir uçurumun kıyısında yürümek değil miydi? Birine sevdalanmak, donmuş bir golde, nerede ve ne zaman kırılacağını bilmene imkan olmayan ince buzlar üzerinde yürümek anlamına gelmiyor muydu? Zülfü Livaneli – Kardeşimin Hikayesi
Hani insan her şeyi unutarak yaşayabilirdi ama her şeyi hatırlayarak yaşayamazdı. Hani unutmak, insan soyunun en büyük şifasıydı.Zülfü Livaneli – Kardeşimin Hikayesi
Aşk denen şey bazen yürür, bazen uçar; bazen koşar biriyle birlikte; bir başkasıyla ölümcül yürüyüşe çıkar; üçüncüyü buzdan heykele çevirir; dördüncüyü atar alevlerin içine. Birini yaralar; öldürür ötekini. Aynı anda çakıp sönen bir şimşeğe benzer. Geceleyin saklar şafakta zapt edilecek olan kaleyi. Çünkü dayanacak güç yoktur karşısında.Zülfü Livaneli – Kardeşimin Hikayesi
Kıskanmayı bile unutmak. Onu mutlu eden herkesi ve her şeyi sevmek. O noktada sahiplenmek biter, saf aşk kalır.Zülfü Livaneli – Kardeşimin Hikayesi
Yanımda olmanı istiyorum diyemediğim için bu yağmur içimi ıslatıyor dediğimi nasıl anlamaz? Düpedüz sarıl bana dedikten sonra, sarılmanın ne anlamı kalır.Zülfü Livaneli – Serenad
Bu dünyada sana kötülük yapmak isteyen insanlar çıkacak karşına, ama unutma ki iyilik yapmak isteyenler de çıkacak. Kimi insanın yüreği karanlık, kimininki aydınlıktır. Geceyle gündüz gibi! Dünyanın kötülerle dolu olduğunu düşünüp küsme, herkesin iyi olduğunu düşünüp hayal kırıklığına uğrama.Zülfü Livaneli – Serenad
Kitapları
Kardeşimin Hikayesi (2013)
Edebiyat Mutluluktur (2012)
Serenad (2011)
Sanat Uzun Hayat Kısa (2010)
Son Ada (2008)
Sevdalım Hayat
Leyla’nın Evi
Gorbaçov´la Devrim Üstüne Konuşmalar
Mutluluk (roman)
Bir Kedi, Bir Adam, Bir Ölüm
Livaneli Besteleri
Engereğin Gözündeki Kamaşma
Sosyalizm Öldü Mü?
Diktatör ile Palyaço
Türkiye Orta Zekalılar Cenneti
Sis
Dünya Değişirken
Geçmişten Geleceğe Türküler
Arafat´ta Bir Çocuk
Albümleri
Chants Révolutionnaires Turcs – 1973
Eşkıya Dünyaya Hükümdar Olmaz – 1975
Merhaba – 1977
Nazım Türküsü – 1978
The Bus (OST) – 1978
Alamanya Beyleri – 1979
Atlının Türküsü – 1979
Günlerimiz – 1980
İnce Memet Türküsü – 1980
Maria Farandouri Livaneli Söylüyor – 1982
Yol (Soundtrack) – 1983
Eine Auswahl – 1983
Ada – 1983
İstanbul Konseri (Concert) – 1984
Güneş Topla Benim İçin – 1985
Livaneli / 10 Yılın Ezgisi – 1986
Zor Yıllar – 1986
Hoşgeldin Bebek – 1986
Gökyüzü Herkesindir – 1987
Soundtracks – 1988
Crossroads (New Age) – 1990
Saat 4 Yoksun – 1993
Neylersin – 1995
Yangın Yeri – 1996
Janus (Symphonic Poems) – 1996
Livaneli & Theodorakis : Together – 1997
Efsane Konserler – 1997
Nefesim Nefesine – 1998
New Age Rhapsody, London Symphony Orchestra Plays Livaneli – 1999
Unutulmayanlar – 1999
İlk Türküler – 2001
Hayata Dair – 2005
Veda Film Müzikleri – 2010
Gökkuşağı Gönder Bana – 2013